پدیده کودکان کار و کودکان خیابانی یکی از پدیده های اجتماعی است که امروزه متخصصان مددکاری و علوم اجتماعی به آن می پردازند. این پدیده معلولی از عوامل گوناگون و درهم پیچیده اجتماعی و اقتصادی است. نظریه های مختلفی در حیطه علوم اجتماعی به این قضیه پرداخته است.

علت ورود کودکان به دنیای کار می تواند ناشی از فقر خانواده، ترس از آینده و فقیرترشدن در آینده یا معضلات خاص خانواده همچون بدسرپرستی یا بی سرپرستی باشد. البته در کار کودکان معمولا ارزش افزوده بیش از دستمزد بوده و هزینه های اجباری نهفته در مقررات کار مثل پرداخت حق بیمه و مالیات برای کودکان کارگر حذف می شود و به همین دلیل کارفرما علاقه مند به کار کودکان است.

اقتصاددانان دلایل ورود کودکان به عرصه کار را از زاویه عرضه و تقاضا بررسی می کنند. از این منظر در میان عوامل مختلف «فقر» مهم ترین عاملی است که کودکان را وادار به کار کردن می کند، زیرا درآمد حاصل از کار کودک برای زندگی او و خانواده اش ضروری است.

هر چند عواملی مانند علاقه کودکان به کار، اجبار خانواده ها، ضعف برنامه های حمایتی و رفاهی، خرده فرهنگ های ارزشی مثبت نسبت به کار کودکان پسر، نا آگاهی کودکان از حقوق قانونی خود یا عدم اتکای آنان به مراجع قانونی معین، سوءاستفاده کارفرمایان خیابانی و زندگی در مناطق حاشیه ای از عوامل موثر در شکل گیری کودکان کار در شهرهاست، اما در این بین فقر اقتصادی خانواده ها و نیاز مبرم این خانواده ها به درآمد کودکان، نقش برجسته ای در بین کل عوامل موجود دارد.

سازمان های مدافع کودکان، معتقدند با توجه به روند رو به رشد فقر و شکاف طبقاتی در جهان که در سال های اخیر به اوج خود رسیده، به ناچار بخش زیادی از بار تامین درآمد خانواده های فقیر به ناچار بر دوش کودکان افتاده است.

تغذیه کودکان کار اغلب در شرایط نامناسبی قرار دارد این کودکان به دلیل محرومیت از موادمغذی و ویتامین ها و سایر ملزومات غذایی عمدتا به سوءتغذیه دچار می شوند.

براساس نتایج به دست آمده کودکان به ندرت میوه، سبزیجات یا پروتئین می خورند ، تعدادی از کودکان فقط یک یا 2 بار در روز غذا می خورند.این موضوع باعث می شود آنها از نظر جسمی ضعیف شوند و در آینده این مشکل خود زمینه ساز فقر آنها می شود و این چرخه معکوس ادامه پیدا می کند.